نقد_سریالهای_ویژه_ماه_رمضان

علی رغم اینکه سریال‌های ویژه ماه مبارک رمضان در میان سایر برنامه‌های این ماه خودنمایی بیشتر و مخاطب بیشتری دارند، باید با حساسیت و دقت مضاعف طراحی و ساخته شوند؛ ولی در سریال‌های ویژه امسال ولنگاری خاصی به چشم می‌خورد و غالباً محتوای آنها ربطی به این ایام نداشته، خلاف شأن خانواده ایرانی و گاه حاوی دلالت‌های ضدعرفی و غیر شرعی هستند. برخی صحنه‌های این سریال‌ها حتی برای ایام غیر ماه مبارک هم دون شأن جامعه ایرانی اسلامی ماست و مروج فرهنگ مستهلک غربی است.

ادامه مطلب :

بدین سبب اشاره به برخی معایب و محاسن سریال‌های ویژه ماه مبارک رمضان 1398 خالی از لطف نیست:

سریال از یادها رفته از شبکه یک سیما: 1)

به اذعان منتقدان، تقلیدی ناشیانه و کپی شلخته‌ای از سریال ویژه پخش خانگی شهرزاد است که حتی با دیدن یک صحنه از آن بیننده متوجه این شباهت فضا و ساختار فیلم می‌شود. 2) فقط زمان داستان مربوط به گذشته است و هیچ جریان تاریخی خاصی را که عبرت‌آموز باشد پیگیری نمی‌کند (به جز اشاره‌ای گذرا به مسئله کشف حجاب که گویا فقط برای اخذ مجوز پخش سریال از سیمای جمهوری اسلامی گنجانده شده است). 3) صحنه‌های بسیار خشن و نامناسب همراه با هشدار (12-) در زمانی که بیننده جذب سریال شده است. در واقع این هشدارها زنگ هشیاری و جلب توجه بیشتر گروه سنی (12-) است و کارکرد آن صرفاً می‌تواند تسکین‌ عذاب وجدان سازندگان و مجموعه پخش سیما و فرار از مسئولیت اجتماعی ایشان باشد. 4) احیاء خوی اشرافی و فرهنگ استثماری ارباب - رعیتی و برده‌داری به سبک دوره پهلوی و تملک انسان‌ها و به نوعی الگوسازی جهت بهره‌کشی از انسان‌ها به ویژه برای نسل نوجوان و جوان که ذهنیتی از آن دوره ندارند. 5) به ذلّت کشیده شدن زن توسط نگاه‌ها و خواسته‌های نامشروع. 6) موضوع صرفاً عاشقانه مثلثی و مربعی (مراوده‌ی یک دختر همزمان با دو یا سه مرد با طنّازی و عشوه‌گری وافر، خنده‌های مستانه و …) . 7) پوشش نامناسب بازیگران زن صرفاً برای تطبیق با فضا و زمان واقعه که واقعاً ضرورتی نداشت. 8) پراکندگی مکان‌های فیلم و سردرگمی بیننده و تسلسل وقایع داستان. 9) دیالوگ‌های ضعیف در برخی شخصیت‌های فیلمنامه. 10) حقیر و ناتوان جلوه دادن نقش و مرجعیت پدر و مادر (یا نامادری) در خانواده.

سریال دلدار از شبکه دو سیما: 1)

روابط آزادانه دختر و پسر البته با طراحی چارچوبی که مخاطره‌آمیز به نظر نرسد با این سؤال ضمنی که آیا همه دختران و پسران در این‌گونه روابط اینقدر معقول و سنجیده رفتار می‌کنند؟ 2) نقش پررنگ خانواده‌ها در سریال و پرداخت خوب شخصیت‌ها. 3) تبدیل سریال اجتماعی با طرح ایده کارآفرینی جوانان در فضایی عاشقانه به یک ماجرای جنایی. 4) در عین طرح مسائل و مشکلات اجتماعی فضای فیلم به دور از تنش و بسیار آرام است.

سریال برادر جان از شبکه سه سیما:

برخی نقاط قوت: 1) تطبیق مناسب مسائل روزمره زندگی بر آثار وضعی اعمال انسان در دنیا و آخرت مطابق دلالت‌های قرآن و روایات معصومین علیهم السلام. 2) چینش مناسب شخصیت‌ها با توجه به نقش‌ها. 3) محوریت موضوع رعایت حق الناس، کسب حلال و پرهیز از حرام‌خواری و تأکید فراوان بر آن. 4) سریال در انتقال مفاهیم به مخاطب بسیار قوی عمل کرده است. 5) نقش “الفت” به عنوان، همسر، مادر و مادرخوانده بسیار کم و در حال بیماری بسیار تأثیرگذار بوده است و نشان می‌دهد مادران ما حتی در وخامت بیماری نیز از همسر، فرزندان و خویشان غفلت نمی‌کنند.. نقاط ضعف: 1) مکالمات خارج از عرف با ادبیات چاله میدانی و لات گونه‌ی بازیگران زن و مرد. 2) استفاده از جملات کوتاه و پی در پی (رگباری) با مضامین مثبت یا منفی که نشان می‌دهد سبک ادبیات نویسنده به شدت بر سبک ایفای نقش بازیگران اثرگذار بوده است و از این نظر همه بازیگران گویا شبیه هم بازی می کنند. 3) فرزندخوانده (حنیف) در فیلم نقش بسیار منفی و سیاه‌نمایی شده (حسود و عقده‌ای) دارد و این شخصیت‌پردازی باعث ایجاد ذهنیت منفی در مخاطب نسبت به سنت حسنه‌ی سرپرستی کودکان یتیم خواهد شد. 4) از نگاه جامعه شناسی کارگردان پس از انتقال عمیق مفاهیم به بیننده و در اوج جذب مخاطب، یک پیت بنزین، چاقو یا دستگاه جوش را نماد انتقام‌جویی می‌کند. وی در افزایش جلوه‌های بصری و تحریک احساسات مخاطب از خشونت طلبی، رسیدن به هدف با ابزار زور و ارعاب، پرورش حس انتقام در ناملایمات و امور مخالف طبع انسانی بهره می‌گیرد. 5) شخصیت‌های داستان برای رسیدن به منافع خود به شدت از نقطه ضعف‌های یکدیگر استفاده می‌کنند. به عنوان مثال بارداری، نقطه ضعف مهتاب است و حنیف آن را ابزار تهدید او قرار می‌دهد. در پایان باید گفت چندی است که رویکرد صدا و سیما اگرچه در برخی بخش‌ها همسو با نیروهای مؤمن و انقلابی درون و بیرون سازمان است ولی در برخی بخش‌ها نیز اگر نپذیریم که تعمدی در کار است ولی لااقل می‌دانیم که غفلت زیادی شده و جهت‌گیری‌ها مطابق آرمان‌های انقلاب و امام راحل عظیم الشأن نیست.

به عنوان مثال باید پرسید: چرا اولویت برنامه های سیما خوانندگی است و بزرگ جلوه دادن خواننده با صدای فریبنده، موسیقی و محتوای ضعیف و گاه مبتذل؛ که البته از استعدادهای عمومی نه استعدادهای خاص استفاده می‌شود. حتی محصولات جدید مرکز موسیقی صدا و سیما ضعیف تر از قبل است و موسیقی‌های پاپی که برای کمک به سیل زدگان یا به مناسبت روز قدس ساخته شده بود و پخش شد، خیلی بی محتوا و ضعیف بودند. یا اینکه بسیاری برنامه‌های ماه مبارک رمضان مثل ماه‌های دیگر است و اصلاً رنگ و بوی رمضان ندارد که البته این فضا در سایر مناسبت‌های مذهبی هم بی‌رمق است و به یک متن تبریک و تسلیت، با یک زیرآهنگ اکتفا می‌شود.

ز.سليماني